REGULA SANCTI BENEDICTI ABBATIS ANIANENSIS

<REGULA SANCTI BENEDICTI ABBATIS ANIANENSIS

SIVE COLLECTIO CAPITULARIS> (818/819?)

Estratta da “Corpus Consuetudinum Monasticarum”, (CCM), Tomus 1. Recensore: Joseph Semmler, pagg. 515-535.

Ed. F. Schmitt, Sieburg 1963.

Anno incarnationis domini nostri Iesu Christi DCCCXVII imperii uero gloriosissimi principis Hludowici quarto, VI. Idus iulli cum in domo Aquisgrani palatii que Lateranis dicitur abbates cum quam pluribus una suis resedissent monachis haec quae secuntur capitula communi consilio ac pari uoluntate inuiolabiliter a regularibus conseruari decreuerunt.

I. Ut abbates mox ut ad monasteria sua remeauerint regulam per singula uerba discutientes pleniter legant et intellegentes domino opitulante efficaciter cum monachis suis implere studeant.

II. Ut monachi omnes qui possunt memoriter regulam discant.

III. Ut officium iuxta quod in regula sancti Benedicti continetur caelebrent.

IV. Ut in coquina, in pistrino et in ceteris artium officinis propriis operentur manibus et uestimenta sua oportuno tempore lauent.

V. Ut nullo umquam tempore post Uigilias causa dormiendi nisi contigerit eos ante horam constitutam surgere ad lectos redeant suos.

VI. Ut in Quadragesima nisi in Sabbato Sancto non radantur, in alio enim tempore semel per quindecim dies radantut.

VI. Ut in Quadragesima nisi in Sabbato Sancto non radantur, in alio enim tempore semel per quindecim dies radantut et in octabas Paschae.

VII. Ut certum fleotomie tempus non obseruent, sed unicuique secundum quod necessitas expostulat concedatur et specialis in cibo et potu tunc consolatio prebeatur.

VIII. Ut si necessitas poposcerit ob operis laborem post refectionem uespertinam etiam et in Quadragesima pari modo et quando officium mortuorum celebratur, priusquam lectio Conpletorii legatur bibant.

IX. Ut cum a quocumque priore suo increpatus quis eorum fuerit, Mea culpa primo dicat, deinde prosternens se illius pedibus cum cappa si habuerit ueniam petat et tunc iubente priore surgat et· unde interrogatus fuerit rationem humiliter reddat.

X. Ut soli sine alio fratre in uiam non dirigantur.

XI. Ut sibi conpatres conmatresue non faciant neque osculentur feminas.

XII. Ut nudi pro qualibet culpa coram fratrum obtutibus non flagellentur.

XIII. Ut si necessitas fuerit eos occupari in frugibus colligendis constitutum legendi et meridie pausandi tempus pretermittatur et operantes non murmurent.

XIV. Ut quarta et sexta feria ieiunantes ante Nonam aut post Nonam si necessitas fuerit iuxta prioris arbitrium leuia opera exerceant.

XV. Ut in Quadragesima libris de bibliotheca secundum prioris dispositionem acceptis alios nisi prior decreuerit expedire non accipiant.

XVI. Ut eis uestimenta nec multum uilia nec multum pretiosa sed mediocra dentur.

XVII. Ut in Quadragesima sicut et in alio tempore uicissim sibi pedes lauent et anti phonas huic officio congruentes decantent. In Caena uero Domini pedes fratrum si ualet abbas lauet et osculetur et poculum porrigat.

XVIII. Ut mandatum post caenam fiat.

XIX. Ut ea quam monachi sui habent mensura sint abbates contenti in manducando, in bibendo, in dormiendo, in uestiendo, in operando, quando in aliis utilitatibus non fuerint occupati.

XX. Ut uillas frequenter nisi necessitas cogerit non circumeant neque suis illas monachis custodiendas committant. Et si eos ire ad eas necessitas fuerit expleto necessitatis negotio ad sua mox monasteria redeant.

XXI. Ut abbas uel quispiam fratrum ad portam monasterii cum hospitibus non reficiant; in refectorio autem omnem eis humanitatem manducandi ac bibendi exhibeat.

Ipse tamen ea cibi potusque mensura contentus sit quam reliqui fratres accipiunt.

Et ipse cum episcopis, abbatibus, canonicis, nobilibus unde ipsi reficiuntur sumat (variante: reficiuntur causa caritatis sumat.)

Si uero propter hospitem uoluerit ad solitam mensuram fratribus sibique. augere aliquid in sua maneat potestate.

XXII. Ut seruitores non ad unam mensam sed in propriis locis post refectionem fratrum reficiant quibus eadem lectio que fratribus recitata est recitetur.

XXIII. Ut lectori nihil nisi quod Regula iubet detur.

XXIV. Ut Alleluia in Septuagesima dimittatur.

XXV. Ut prepositus intra et extra monasterium post abbatem maiorem reliquis abbati subditis habeat potestatem.

XXVI. Ut monachis nisi monachus non constituatur praepositus.

XXVII. Ut de senioribus monasterium circumeuntibus quidam cum fratribus in oboedientiam exeant, quidam in monasterio propter custodiam remaneant.

XXVIll. Ut nouitio non facilis monasterii tribuatur ingressus et ut in cella hospitum probationis causa hospitibus seruiat paucis diebus; res uero si quas habet parentibus suis commendet; expleto probationis suae anno secundum quod regula precipit inde faciat. Ipse uero nec tondeatur nec uestimenta pristina inmutet priusquam obedientiam promittat.

XXIX. Ut quando fratres post Sextam dormiunt si quis eorum uoluerit legere in ecclesia aut in lectulo suo legat.

XXX. Ut in Quadragesima usque ad Nonam operentur fratres quatenus missa celebrata congruo tempore reficiant.

XXXI. Ut domus semota his qui fugere aut pugnis baculisue inter se uoluerint confligere aut quibus ex integro facte sunt regulares discipline habeatur huiusmodi qua in hieme ignis possit accendi et atrium iuxta sit quo possint quod eis iniungitur operari.

XXXII. Ut si quis neglegenter sonitum fecerit uel aliud quid excesserit in refectorio

mox a priore ueniam petat.

mox a priore ueniam petat et annuente priore surgat, seruetur tamen silentio, et cum egressi fuerint expleta oratione ueniam petat et secundum modum culpae iudicio subiaceat.

ibi in discubito sedens humilietur et post prioris ueniam congruo petat tempore, si uero stans delinquit coram omnibus mox a priore ueniam petat.

XXXIII. Ut nullus plebeius seu clericus saecularis in monasterio ad habitandum recipiatur nisi uoluerit fieri monachus.

XXXIV. Ut nemini liceat sermonem iuramenti aut adfirmationis proferre nisi sicut sancti patres soliti fuerunt loqui.

XXXV. Ut abbatibus liceat habere cellas in quibus aut monachi sint aut canonici; et abbas preuideat ne minus de monachis ibi habitare permittat quam sex.

XXXVI. Ut scola in monasterio non habeatur nisi eorum qui oblati sunt.

XXXVII. Ut in precipuis sollemnitatibus, id est in Natale et in Octabas Domini, in Epiphania, in Pascha quoque et Ascensione Domini, in Pentecosten et in sanctorum festiuitatibus, id est sancti Stephani, in beati Iohannis euangelistae, in Natale Infantum, in Purificatione et Adsumptione sanctae Mariae, similiter in beatorum apostolorum festis, in sancti Iohannis Baptiste, in sancti Laurentii et sancti Martini seu in natale cuiuslibet sancti cuius honor in qualicumque parrochia specialiter celebratur, plenum officium agatur et bis reficiatur.

XXXVIII. Ut in Parasceue non aliud nisi panis et aqua sumatur.

XXXIX. Ut benedictio post Completorium a sacerdote dicatur.

XL. Ut de omnibus in aelemosina datis tam aecclesie quam fratribus decime pauperibus dentur.

XLI. Ut balnearum usus in arbitrio prioris consistat.

XLII. Ut in octabas Paschae radantur.

XLIII. Ut praetermissis portionibus psalterii psalmi speciales pro aelemosinariis et defunctis cantentur.

XIV. Ut in ebdomada Pentecosten non flectantur genua et non ieiunetur nisi statuti fuerint dies ieiunii.

XLV. Ut laici causa manducandi ac bibendi in refectorium non ducantur.

XLVI. Ut quoties necessitas exposcit uestimenta et calciamenta et omnia necessaria fratribus dentur.

XLVII. Ut monachus professione facta tribus diebus coculla coopertum habeat caput.

XLVIII. Ut puerum pater aut mater tempore oblationis offerant altari et petitionem pro eo coram laicis testibus faciant quam tempore intellegibili ipse puer confirmet.

XLIX. Ut qui preponuntur nonni uocentur.

L. Ut senior decanus reliquis decanis preponatur et abbate uel preposito praesente locum proprium teneat.

LI. Ut praepositus, decani, cellararius, portarius de eorum ministerio non nisi causa utilitatis aut necessitatis remoueantur.

LI. Ut prepositus, decani, cellararius, portarius si utiles in suis ministeriis fuerint quantum abbati et congregationi placuerit ibi stent.

LII. Ut infantes oblati carnem non nisi causa infirmitatis manducent.

LIII. Ut libra panis triginta solidos per duodecim denarios metiatur.

LIV. Ut mensura coculle duobus consistat cubitis.

LV. Ut dormitorium iuxta oratorium constituatur ubi superuenientes monachi dormiant.

LVI. Ut canonici abbates monachos secum in itinere nisi ad generalem synodum non ducant.

LVII. Ut duo tantum signa ad Tertiam, Sextam Nonamque pulsentur.

LVIII. Ut monachi cappas dissutas preter uillosas non habeant.

LIX. Ut abbas, prepositus uel decanus quamuis presbiteri non sint lectoribus benedictionem tribuant.

LX. Ut docti fratres eligantur qui cum superuenientibus monachis loquantur.

LXI. Ut de furto incerto oratio et excommunicatio a corpore et sanguine Christi fiat quousque culpabilis confiteatur.

LXII. Ut si frater aduersus fratrem pro qualibet culpa testimonium protulerit perfectiori credatur.

LXIII. Ut psalmus inuitatorius et Gloria pro defunctis non cantetur.

LXIV. Ut lector stando benedictionem postulet.

LXV. Ut eulogiae fratribus a presbiteris in refectorio dentur.

LXVI. Ut ad capitulum primitus martyrilogium legatur et dicatur uersus, deinde regula aut omelia quaelibet legatur, deinde Tu autem domine dicatur.

LXVII. Ut quando fratres aestiuo tempore ieiunant post Sextam dormiant.

LXVIII. Ut is qui noxa tenetur culpae die Dominico remissius habeat et ueniam non petat.

LXIX. Ut pro abbate defuncto anniuersarium fiat officium.

LXX. Ut ad capitulum lectio tradatur similiter ad collationem si tempus fuerit oportunum.

LXXI. Ut ad missam Sanctus stantes et Pater noster genua flectentes dicant.

LXXII. Ut nullus pro munere recipiatur in monasterio nisi quem bona uoluntas et merita commendent.

LXXIII. Ut unicuique fratri in cibo et in potu sua mensura separatim detur et de ipsa mensura sibi data alicui nihil tribuat.

LXXIII. Ut unicuique fratri in cibo et potu separatim portio detur et de ipsa mensura alicui minime sit licentia dandi.

LXXIV. Ut fratres aliquid pinguedinis in uictu cotidiano habeant excepta sexta feria et diebus octo ante Natale Domini et a Quinquagesima usque ad Pascha.

LXXIV. Ut adipes mittantur in pulmento excepto octo dies ante Natale Domini et octo ante Quadragesimam et omni tempore sexta feria.

LXXV. Ut muffule berbicine fratribus dentur.

LXXVI. Ut datam a priore saponis et uncturae mensuram et reliqua quae sibi conueniunt necessaria ad suos habeant lectos.

LXXVII. Ut uolatilia in Natale Domini et in Pascha quattuor tantum diebus si est unde comedant; si uero non fuerit unde non requiratur per debitum. Si autem abbas aut monachi abstinere se uoluerint in eorum sit arbitrio.