REGULA FRUCTUOSI

(Estratto da "Patrologia Latina Database" - Vol. 87 - Migne

Ed. Chadwyck-Healey 1996)

SANCTI FRUCTUOSI BRACARENSIS EPISCOPI REGULA MONACHORUM.

INCIPIUNT CAPITULA REGULAE S. FRUCTUOSI EPISCOPI. [1099]


[1099A] 1. De dilectione Dei et proximi.

2. De orationibus.

3. De praepositis, vel officio.

4. De habitu et veste monachorum.

5. De mensis.

6. De operatione.

7. De ferramentis, vel utensilibus.

8. De obedientia, et sessione monachi.

9. De hebdomadariis.

10. De hospitibus, peregrinis, vel infirmis.

11. De nitore et affectu monachi.

12. De cautela monachi.

13. De delictis.

[1100A] 14. De excommunicatis.

15. De clamosis et lascivis.

16. De mendace, fure, et percussore monacho.

17. De culpatis.

18. De jejuniis.

19. De cibis.

20. De officio abbatis vel praepositi.

21. De conversis, qualiter debent suscipi.

22. De professione conversi.

23. De primi conversione.

24. De senibus.

25. De die Dominico.

Expliciunt capitula.

INCIPIT REGULA A. D. ET P. N. FRUCTUOSO EDITA IN PACE.

CAPUT PRIMUM.

 De dilectione Dei et proximi. Post dilectionem Dei, et proximi, quod est totius perfectionis vinculum, et summa virtutum, hoc de reliquo ex regulari traditione conservari in monasteriis definitum est. Primum incumbere orationi nocte ac die, et praefinitarum horarum observare mensuram; nec vacare ullatenus, aut torpere a spiritualibus quemquam operum exercitiis diuturnis temporibus.

CAPUT II. De orationibus. Primae horae observandae mensura sancita est, dicente Propheta: Mane astabo tibi, et videbo te, quia tu es Deus nolens iniquitatem (Psal. V). Et iterum: Ad te orabo, Domine, mane exaudies vocem meam (Ibid.). Secunda quoque inter primam et tertiam constituta quasi quidem limes ponitur; unde et a monachis necesse est ne otiosa ducatur. Ideo constitutum est ut trino psalmorum obsequio frequentetur, quae et primae consummet officium, et subsequenter tertiae incipiat scandere gradum. Ita quoque in reliquis institutum est hunc servandum esse ordinem horis, tertia, sexta, nona, duodecima videlicet, atque vespera, ut ante et post trinas has legitimas horas peculiares orationes prosequantur obsequia. Nocturno igitur tempore prima noctis hora sex orationibus celebranda est; ac deinde decem psalmorum concentu cum laude ac benedictionibus consummanda in Ecclesia est. Deinde valefacientes invicem, et reconciliationi ac satisfactioni alterutrum insistentes, laxant mutuo debita, et pietate prona, qui segregati a coetu fraterno ob negligentiam suam fuerant merentur indulgentiam. Cum demum pergentes ad cubilia, atque in unum cuncti coeuntes ob perfectionem pacis, et reorum absolutionem, cantatis tribus psalmis, juxta morem, cum laude, et benedictione, Symbolum Christianae fidei communi omnes recitent voce, ut fidem suam puram coram Domino ostendentes, si quod dubium non est fieri vel accidere, ut nocturno quisquam tempore evocetur a corpore, commendatam jam fidem suam, et expiatam ab omni scandalo conscientiam proferat ante Deum. Post deinde adeuntes cubilia summo cum silentio, et habitu tacito, gressuque quieto, nec ullus se vel ultra cubiti spatium jungens ad alterutrum, vel saltem alium respicere audens, pergat ad lectulum suum, ubi tacite orationi insistens, psalmosque recensens, ultimo orationem suam quinquagesimi psalmi recitationem atque orationem consummet; nec strepere, nec mutire ausus, aut excreare, cum gratia nocturni somni capiat silentium.

CAPUT III. De praepositis vel officio. Praepositus sane in medio consistens dormitorio, quoadusque cuncti quiescant, omnibus jam cubantibus circumeat silenter lecta singulorum, ne quis aut tarde se jactet, aut extra regulam occultis mussitationibus vacet; et ut plenius perscrutans gesta singulorum, et merita intelligat, quem quomodo veneretur atque suscipiat. Similiter et aut decanus alius, aut quisquam e fratribus bene probatus assistat in secessu communi, quousque quieti se tradant cuncti; ne aut fabulas inter se ventilent vanas, aut ridiculis studeant, aut quodlibet noxiale vitium consuescant. Quia institutum est regulariter nullum omnino monachum in secessu loqui debere, sed aut psalmos recensere, si plures sunt, aut certe aliquid meditari voce, si solus est. Ita ante mediam surgentes noctem duodenos per choros recitent psalmos, secundum consuetudinem, prius tamen quam surgant caeteri, a vigiliariis fratribus praepositus excitetur, et cum benedictione sua et signum moveatur, et cunctorum lectula ab eo priusquam consurgant strenue visitentur. Hoc quoque in omnibus nocturnis orationibus gerat, ut semper prior surgat praepositus, quam ad consurgendum reliqui moneantur, ut ipse videat quis quomodo jaceat, ne aliquam lasciviam per incuriam quietionis suae dormiens incurrat. Post pausantes paululum medium noctis persolvant officium, ubi quatuor responsoria sub ternorum psalmorum divisione concinantur. Sic post mediam noctem, si hiemis tempus est, sedentibus cunctis, unus medio residens releget librum, et ab abbate, vel a praeposito, disserente caeteris simplicioribus quod legitur patefiat. Quod quidem et aestate post vesperam conservetur, ut priusquam compleant liber legatur. Ita denique duodenis iterum cantatis psalmis adeant cubilia, paululumque quiescentes, gallicinio jam sonante, recitatis tribus psalmis, cum laude et benedictione sua matutinum celebrent sacrificium. Quo peracto, quia meditationi incumbendum est, mox ut ad locum consuetae meditationis pervenerint, ternos recitent psalmos, et orationem ex integro finientes, meditentur usque ad ortum solis. Sane in omnibus horarum singularum orationibus, nocturno ac diurno tempore, ad omnem psalmorum finem, gloria cantantes Deo prosternentur in terram, eo scilicet ordine, ut nemo prius seniore aut incurvetur, aut iterum surgat, sed omnes summa aequalitate consurgant, extensisque ad coelum palmis orando persistant, sicut et aequaliter merguntur. Sabbatorum vero et Dominicarum noctium curriculis, seno missarum super adjecto officio, senis etiam missis vigiliae cum senis responsoriis celebrentur, ut Resurrectionis dominicae solemnitas ampliori officiorum psalmodia magis honoretur, quod et praecipuarum festivitate missarum praecedente nocte competenter officiorum genere de qualibet solemnitate semper est celebrandum.

CAPUT IV. De habitu et veste monachorum. Vestimenta non multa nec superflua sint; duabus tantum cucullis villata et simplici, et uno palliolo, ternisque tunicis, et staminiis duabus cujusque necessitatis querimonia sufficienda est. In ipsis quoque calceariis hoc utendum est, ut hieme pedules calceent, qui voluerint, a die Kalendarum Novembrium usque ad Kal. Maias; reliquis aestivis mensibus caligarum tantum solatiis muniendi sunt. Femoralium usus cuiquam est permittendus, maxime his qui ministerio implicantur altaris. Sed et hoc qui studere voluerit, reprehendendus non erit, cum hucusque nunc constet pleraque hunc usum monasteria etiam in his regionibus non habere. Instrumentis competens adhibenda est disciplina, nec amplius quidquam ab aliquo requirendum, quam unum stragulum, calnabenque villatum, mappulam, et duabus lanatis pellibus arietum. Quidquid in veste, vel cultu est monachorum, non peculiariter apud unumquemque habendum, sed sub manu unius fratris spiritualis in una cella recondendum est; quique cum necessaria poposcerit, petenti cuiquam congrua statura mutatoria tribuat; nec quisquam e monachis suum asserens dicat: codex meus, tabulae meae, vel reliqua. Quod verbum si de ore ejus effugerit, poenitentiae subjacebit, ne velut propria quaelibet in monasterio habere videatur; sed sint illis, sicut scriptum est, omnia communia (Act. IV). Unde et studere iisdem custos debet, ut summam in his vestibus deligend s habeat solertiam, et cuique, ut dictum est, apta distribuat. Nec quisquam de hoc murmurare praesumat, cum sibi distributa aliorum conspicit indumenta vestiri. Subolae sane, acus, ac fila diversa pro consuendis, emendandis, sarciendisve vestibus, ipsi tribuenda sunt ab abbate; et cum necessitas poposcerit, lavandi atque emendandi habeat facultatem. Quidquid in vestimentis, calceamentis, vel lectariis monachorum vetustum fuerit, dum nova percipiunt, totum ab abbate pauperibus erogetur.

CAPUT V. De mensis. Cum nora nona ad vescendum convenitur, dicto psalmo, residentibus aliis, unus legat in medio. In cibo sit strepitus nullus, nemo comedens loquatur. Si quid deest in mensa, is qui praeest signo dato vel nutibus silenter petat, et indicet ministranti quid inferri, vel quid auferri, sit a mensa necesse. Priusquam ad mensam conveniant, praecedat oratio. Postquam a mensa surrexerint, sequatur oratio; nec ante quisquam alicubi praesumat progredi, quam coram altario Christo gratiarum resolverit actiones. Carnem cuiquam nec gustandi, nec sumendi, est concessa licentia; non quod creaturam Dei judicemus indignam, sed quod carnis abstinentia utilis et apta monachis aestimetur. Servato tamen moderamine pietatis erga aegrotorum necessitudines vel longe proficiscentium qualitates, ut et volatilium esibus infirmi sustententur, et longinquo itineri destinati. Si aut a principe, vel episcopo sperantur, pro benedictione et obedientia degustare non metuant, servantes apud se de reliquo continentiam consuetam. Quod si quis monachus violaverit, et contra sanctionem regulae usumque veternum vesci carnibus praesumpserit, sex mensium spatio retrusioni et poenitentiae subjacebit. Vivant enim solis oleribus, et leguminibus, raroque pisciculis fluvialibus, vel marinis; et hoc ipsum quoties se opportunitas fratrum, vel festivitas solemnitatis dederit alicujus, servata in his et similibus causis discretione majoris. Per dies singulos vini potionibus sustententur, juxta providentiam tamen abbatis, vel praepositi, haec ipsa potionis parcimonia temperetur; ita duntaxat, ut inter quatuor fratres sextarius dividatur. Sabbato vero vel Dominicis diebus ad vesperum una potio adjiciatur. Quilibet ex monachis jejunium solvere non praesumat, nec priusquam in commune reficiant cum caeteris, vel postquam refecerint, quidquam quod ad potandum vel edendum pertinet gustare vel contingere audeat, vel occulte quodlibet peculiariter recondere, vel habere praesumat. In praecipuis solemnitatibus tria pulmenta et totidem potiones fratribus praebeantur.

 CAPUT VI. De operatione. In operando haec ratio observetur. Verno, vel aestate, dicta prima, commoneantur decani a praeposito suo quale opus debeant exercere, atque illi reliquos admoneant fratres; tum demum, dato signo, sumptis ferramentis, congregentur in unum, factaque oratione, pergent recitantes ad opus, usque ad horam diei tertiam. Revertentes ad ecclesiam, tertia celebrata, residentes locis suis studeant lectioni, sive orationi. Verum si opus tale est quod non intermittatur, in opere ipso tertia dicatur, et sic recitando revertantur ad cellam, et consummata oratione, ablutisque manibus, confestim ad ecclesiam convenient. Et si reficiendum ad sextam est, peracto officio sextae, ab oratione pergant ad mensas, refectique congrue iterum facta oratione quiescant, et fiat silentium usque ad horam nonam. Deinde celebrata nona, si necesse est, revertantur ad opus, quousque ad duodecimae officium dictum conveniant; sin autem residentes taciti per cellulas suas, hi quorum jam aetas perfecta est et conscientia pura meditentur eloquia Domini, vel opus quodlibet intra cellulam injunctum exercentes, nusquam prorsus, excepta causa necessitatis, audeant progredi, nisi fuerint a seniore praecepti. Juniores vero coram suis residentes decanis, lectioni, vel recitationi, vacent; nec se, inconsulto seniore, junior a sua se auferat secessione, aut ad alterius decani locum audeat pergere; sed tam in cessione quam etiam in operatione, semper decania a decania segregata consistat. Juniores quique suos jugiter decanus ille commoneat, ne in aliquam negligentiam decidant, sed viros spirituales et sanctos illis semper in exemplo proferat, ut illorum contemplatione assidue ad meliora proficiant. Autumni vero vel hiemis tempore, usque ad tertiam legant, usque ad nonam operentur, si tamen est quodlibet opus quod fiat. Post nonam iterum usque ad duodecimam legant; a duodecima meditentur usque ad vesperam. Ad opera cum egressuri sunt, orationem facturi invicem conveniant; qua expleta, incipiat praepositus psalmum, et sic recitantes pergant ad operationem. Cum operantur, non inter se fabulas vel cachinnos conserant, sive luxurientur, sed operantes intra se recitent taciti. Illi vero qui pausant, aut psallant aliquid, aut recitent pariter, aut certe sileant. Peculiare opus institutum est, ut nullus exerceat monachus, quasi sibi proprie vindicandum, aut cuilibet, cum voluerit, sua praesumptione distribuendum. Nec quodlibet opus sine praeceptione et cohibentia senioris suscipiendum, inchoandum, sive faciendum est, sed in omni re quidquid abbas vel praepositus praeceperit, hoc agendum.

CAPUT VII. De ferramentis et utensilibus. Ferramenta vel utensilia quaelibet artificum sub uno recondenda sunt conclavi, et custodia unius fratris industrii et providi; quique segregatim illa idoneo collocans loco, prout res expetit, poscentibus ad operandum fratribus tribuet; atque ad vesperum suis ea colligens locis, curam habebit, ne quid de his aut pereat, aut per negligentiam aeruginet, vel qualibet occasione vilescat.

CAPUT VIII. De obedientia et sessione monachi. Cum vacant ab operatione fratres, nullus se e proprio citra permissionem decani vel praepositi sui movere audeat loco, neque conserere fabulas, deambulationesque peragere inquietas et otiosas; sed residens, operi manuum, sive lectioni, intentus, aut in orationis contemplatione defixus, signo universali monitus surgat concitus, communi oratione aut operatione detinendus, alias neque respicere, neque appellare alium, citra permissionem sui senioris, est quisquam e fratribus permittendus. In habitu quoque et gressu monachi ita definitum est, ut nulla diversitas esset, sed omnia cultu vestimentorum, non vario, sed uno et sincero manerent, ingressu nullos strepitus, neque saltus amplos tensis passibus facerent, nec alibi, dum pergunt aspicerent, nisi ante vestigia sua, cum loquuntur, ut lenta et silens vox esset, juramento et mendacio carens, nec fraudem studens, neque multiloquium diligens; murmurationem omnino, et contradictionem, et rancorem nesciens, vituperare, et judicare indemnem alium pertimescens. Obedientia praeceptum est regulae, ut impossibilibus quoque rebus opere atque affectu ostentetur, et teneatur usque ad mortem videlicet, sicut et Christus factus est Patri obediens usque ad mortem (Philipp. II). Simili quoque studio et patientiae virtus est observanda, ut nusquam nec odio violetur, nec injuria, nec contumeliis omittatur, sed in sustentatione et tolerantia roboretur. Ruditas denique et parcimonia ciborum et lectulorum duritia amplectatur. Peculiaritas aut in utensilibus, aut in vestimentis, aut in quibuslibet rebus, vilissimis saltem et abjectis, omni modo vitetur. Quia abominatio monachis est et infamia quidquam possidere superfluum, aut reservare proprium, vel occultum, quod non longe ab Ananiae et Saphirae exemplo segregatur. Munus denique quodlibet, sive epistolas, nemo monachus accipiat, neque uspiam sine benedictione sui senioris progrediatur, nec cum laico loquatur, nec cum monacho non jussus stet, sive fabuletur, vel alium aliquem proximum videat, vel extraneum, regulari sententia praefixum est. Nec jejunium solvat quilibet ex monachis, nec priusquam in commune reficient caeteri, vel postquam refecerint cum aliis, quidquam quod ad edendum vel potandum pertinet degustare praesumat, consuetudine jussum est diuturna.

CAPUT IX. De hebdomadariis. Hebdomadarii per singulas sibi succedant hebdomadas, orationem cum benedictione in ecclesia percipientes abbatis. Et quando exeunt ita die Sabbati explicata vespera, congregatis in unum ac residentibus fratribus et meditantibus, manibus propriis aqua calida singulorum abluant pedes, aliis lavantibus, et aliis extergentibus linteo, sicque prostrati coram abbate in conventu eodem veniam simul et benedictionem ab omnibus generaliter petant. Sicque oratione commendati abbatis pergant ad ministeria fratribus exhibenda, plenissimam pro labore suo tempore matutino benedictionem in ecclesia perceptuli

CAPUT X. De hospitibus, peregrinis et infirmis. Hospitibus, vel peregrinis fratribus, cum summa reverentia charitatis et ministrationis obsequia sunt praebenda, et ad vesperum lavandi pedes; et si ex itinere sunt confecti, oleo perungendi sunt. Lectaria, lucerna, et stramina mollia exhibenda, ac proficiscentibus juxta posse coenobii viaticum imponendum. Aegroti omni miseratione et compassione fovendi sunt, eorumque languores congruo relevandi sunt ministerio. Tales tamen sunt eis ministri delegandi, qui et pulmenta strenue praeparent, et devoto eis ministerio obsecundent; et de his, quae illis residua sunt, neque fraudem faciant, neque occulte comestione se illicita polluant.

CAPUT XI. De nitore et affectu monachi. Nullus alterius manum teneat, aut ad punctum temporis uspiam sine benedictione secedat. Nitor et pulchritudo vestium, cultusque, atque ambitio rerum temporalium, ab omni penitus monacho debet exsulare. Vana gloria, superbia, contemptusque turgidus, et effrenatae locutionis usus abdicetur ab omnibus. Pius enim, et oblectabilis, humilis atque modestus, esse debet affectus monachi; quin et omni spurcitia careat, et audientis vel videntis animus ad amorem et timorem divinitatis accendat, ut illud possit implere, quod Dominus dixit: Sic luceat lux vestra coram hominibus, ut videant vestra bona opera, et glorificent Patrem vestrum, qui in coelis est (Matth. V).

CAPUT XII. De cautela monachi. Cautela, et moderatio, et pudicitia, fides et sinceritas, ornant habitum monachi. Duplex enim nullo modo esse debet famulus Christi; sed veridicus, et simplex, et humilis supercilio, fastus carens effigie. Coram seniore suo prior nullus ambulet, neque non jussus sedeat, vel loquatur, sed honorem fratri seniori et reverentiam, ut condecet, competenter exhibeat.

CAPUT XIII. De delictis. Omnes actus, sive occasionum necessitudines, suo semper necesse est ut monachus referat Patri, et ex illius cognoscat discretione, vel judicio, quid attendat. Cogitationes, revelationes, illusiones, et negligentias proprias seniori nullus obcelet, verecundia vel injuria faciente, vel contumacia perurgente. Sed semper hujusmodi vitia cum lacrymis, et compunctione cordis, atque humilitate verissima abbati, praeposito, sive probatis senioribus, revelanda sunt, et consolatione, oratione, castigatione, sive etiam exercitatione idonei operis castiganda.

CAPUT XIV. De excommunicatis. Cum excommunicatur, vel arguitur quisquam pro negligentia sua, exercebit humilitatem, quousque percipiat orationem; nec se audebit inter alios commiscere, vel cuiquam occulte conjungere; sed omnibus ad rationum studia convenientibus, ille prostratus humo, cingulo simul opertorioque abjecto poscet veniam negligentiae suae. Hoc etiam is ab officio regredientibus exhibebit. Similiter quoque et refectionis tempore coram refectorio astabit vultu deposito et habitu, quousque fratrum compassione solatus veniam percipiat, quam deposcit. Cum excommunicato nullus loquatur, neque qualibet eum compassione vel miseratione refoveat, neque ad contradictionem vel superbiam confortare praesumat. Quaelibet causa in conventu communi fratrum est ventilanda, et juste ac subtiliter perscrutandum, ne fortasse dolositate et malitia senioris innocens junior opprimatur. Abbati vel praeposito juxta personarum acceptionem non liceat judicare, neque aliquem fraudulenter vel injuste damnare; sed, ut dictum est, spiritalium et veridicorum fratrum hujuscemodi rebus est retinenda sententia, qui sibi Dei judicium ponentes prae oculis, non permittant pessime opprimere animam innocentis.

CAPUT XV. De clamosis et lascivis. Clamosum in locutione monachum, aut iracundum, ridiculosum, subsannatorem, sive detractorem, esse non decet. Qui hujusmodi est, et saepe castigatus non fuerit emendatus, flagellis verberibusque curandus est, et acriter emendandus, crebraque curiositate et industria a vitio reducendus. Lascivus, petulans et superbus, saepius suspendatur a cibo, et biduanis sive triduanis maceretur inediis, operisque adjectione conficiatur; sermone et colloquio castigetur. Si ista perpessus saepe, minime fuerit correctus, plagis emendetur instantius, reclusionisque divinae coarctetur angustiis, brevissime panis et aquae esu sustentandus, donec se spondeat a vitio recessurum. Inobedientem, murmuratorem, contradictorem, sive furtivis comestionibus atque bibitionibus vacantem, suprascripta coercebit sententia, et in omnibus monachorum excessionibus congrua animadversio adhibenda est secundum abbatis et seniorum judicium, conveniens negligentiae, aetati, sive personae; eritque summa discretione providendum, ne gravia pro levibus inferantur, aut e contrario pro maximis levis et parva ultio erogetur. Mensura namque et pondere aequo, justitiaque pia, et miseratione, continuo Pater vel praepositus debet excellere, ut sic vulnus curet aegroti, quatenus salutem, et non debilitatem inferat membri, quia sicut subditorum vitia per praepositos, ita et praepositorum negligentias per semetipsum Deus judicabit.

 CAPUT XVI. De menduce, fure, et percussore monacho. Mendacem, furem, percussorem quoque et perjurum, quod Dei servum non decet, corripi primum a senioribus verbis oportet, ut recedat a vitio. Post haec si nec sic se emendare distulerit, tertio coram fratribus convenietur, ut desistat tantisper errare. Si nec sic se emendaverit, flagelletur acerrime, et trium mensium spatio excommunicationis vindictata suscipiens, sub poenitentiae districtione solus recludatur in cella; de vespere in vesperi ex hordeacei panis sex unciis, et aquae mensura parvula sustentandus. Ebriosus quis si repertus in coenobio fuerit, superiori sententiae subjacebit; sive is qui citra permissum abbatis, sive praepositi, alicubi litteras destinaverit, vel ab alio destinatas acceperit. Monachus parvulorum aut adolescentium consectator, vel qui osculo, vel qualibet occasione turpi deprehensus fuerit inhiare, comprobata patenter per accusatores verissimos, sive testes, causa, publice verberetur; coronam capitis, quam gestat, amittat, decalvatusque turpiter opprobrio pateat; omniumque sputamentis oblitus in facie, probraque aeque suscipiat; vinculisque arctatus ferreis, carcerali sex mensibus angustia maceretur; et triduana per hebdomadas singulas refectione panis exigui hordeacei vespertino tempore sublevetur. Post deinde expletis his mensibus, aliis sex mensibus succedentibus sub senioris spiritalis custodia, segregata in corticula degens, opere manuum et oratione continua sit contentus; vigiliis et fletibus, et humilitate, subjectus, et poenitentiae lamentis veniam percipiat; et sub custodia semper et sollicitudine duorum spiritalium fratrum in monasterio ambulet, nulla privata locutione vel concilio deinceps juvenibus conjungendus.

CAPUT XVII. De culpatis. Quisquis frater pro qualibet negligentia vel reatu arguitur, vel excommunicatur, et tamen humiliter veniam petit, vel confitetur lacrymabiliter, congrua ei remissionis et indulgentiae medela tribuatur. Procaci autem, et persistenti, atque per superbiam vel controversiam deneganti, amplior et districtior animadversio, flagellorumque poena irrogabitur. Duo in uno lecto non jaceant; nec dormire extra cubile proprium cuiquam licentia pateat. Intervallum singulorum lectulorum singulis cubitis intercedat, ne dum adinvicem proximant corpora, nutriant libidinis incentiva. In tenebris nemo loquatur alteri, nec accedat ullo modo junior quilibet ad lectum alterius post Completam. Lectula singulorum abbas vel praepositus bis in hebdomada revolvat, atque perscrutetur, ut videat ne quis superfluum aliquid vel occultum habeat. Nocturnum tempus peculiaribus orationibus et sacris vigiliis maxima ex parte ducendum est, propter lucifugas daemones, servorum Domini deceptores. Spina si inhaeserit corpori, citra benedictionem sui senioris nullus evellat, ungulas sine benedictione nullus abscindat. Fascem cujuslibet oneris absque benedictione et permissione senioris quisquam deponere e collo proprio non praesumat.

CAPUT XVIII. De jejuniis. Jejuniis ista oportet tempora observare, a Pascha usque ad Pentecosten reficiendum ad sextam est; et monophagia, id est . . . conservanda per diem. A Pentecoste usque ad octavo decimo Kalendas Octobris interdiana jejunia retinenda sunt, excepto una quadragesima, quae festivitatem sanctorum Justi et Pastoris praecedit, sollicite conservanda est: in qua usque ad nonam quotidie jejunandum est, et vino penitus abstinendum. Servanda tamen abbati discretio est, ut cum hos gravi labore perspexerit onerari, ad refectionem singulas portiones tribuat. Ab octavo decimo Kalendas Octobris usque ad Pascha sollicite jejunandum est, et in Quadragesima vino et oleo penitus abstinendum. Ad mensam qui tardius venerit, prohibeatur a cibo. Ad orationes diurnas, qui ad primum psalmum non occurrerit, introire in oratorium cum caeteris non audeat, sed poenitentiae delegabitur. Hoc idem sustinebit, qui nocturnis orationibus usque ad tertium psalmum tardius venerit, aut post tres psalmos dictos in choro se miscere conatus fuerit.

CAPUT XIX. De cibis. Ministri, sive praepositus, cum fratribus reficient, et mutatos sibi cibos praeparare non audeant; nec extra communem refectionem quidpiam edant. Hoc etiam abbas studeat agere, quoties advenientes, vel filii Ecclesiae occursione sibi non aspexerit obviare. Abbas vel praepositus fratres in furtiva passim, prout voluerint, comestione non inquinent, nisi fortasse patula unumquemque aut aegritudo, aut defectionis instantia, defatigat: cui quidem aperte cum consensu reliquorum congruam ordinabit annonam, aetati sive valetudini competentem.

CAPUT XX. De officiis abbatis vel praepositi. De officio monachi non prout voluerint evagentur, nisi consulto praeposito, sive decano: cum seniore ad hoc ipsum delegato, cum necessitas compellit, egrediantur. Abbas, vel praepositus, divinis semper officiis et vigiliis intersint, et prius ipsi agant quod alios docent. Abbas, vel praepositus, e propriis semper coenobii monachis eligantur; vir sanctus, discretus, gravis, castus, charus, humilis, mansuetus, et doctus; qui diutinis experimentatus et documentis, omnibus praefatis rebus bene fuerit eruditus. Qui in abstinentia praecellat, in doctrina refulgeat, exquisitas epulas mensae lautioris consuetudinemque contemnat; vini nimii perceptionem respuat; cunctis in commune fratribus ut pater proprius piissimusque provideat. Quem nec ira subita immoderate dejiciat, nec superbia extollat, nec moeror ac pusillanimitas frangat, nec libido corrumpat. Qui et in patientia discretionem, et cum ira exhibeat lenitatem; quique sic egentibus atque pauperibus pareat, ut ministrum se et non praelatum tantum Christi visceribus recognoscat. Cujusque tanta debet sermonis et vitae consonantia esse, ut id quod docet verbis, confirmet operibus sedulis, et bis acuto praecedent gladio, quidquid alios informat verbo, jugi ipse gerat studio, ut nec sermonem operatio destruat, nec e contra operationem bonam sermo inconveniens frangat; sed sint ibi cuncta ita in Patre convenientia, sicut chordarum concordia in lyra et cithara; quae tunc dulcifluum ex se sonum repercussae reddunt, cum artificis pulsante manu temperato aequitatis ordine, et non confusae inaequalitatis praecipitatione, feriuntur. Ter per omnem hebdomadam collecta facienda est, et regulae Patrum legendae, disserendum, vel a seniore et castigatio ac sermo aedificationis proferenda ad fratres: negligentiae emendandae; excommunicatis miserendum, et procacibus sive durecervicibus iterum irroganda censura.

CAPUT XXI. De converso, qualiter debeat suscipi. Conversum de saeculo Patrum decreta docent non suscipiendum in monasterio, nisi prius experimentum sui in opere et penuria, in opprobriis dederit et conviciis; quique decem diebus persistens ad januam coenobii, orationibus et jejuniis, patientiae et humilitati operam dederit. Sicque anno integro uni spiritali traditus seniori, non statim commiscendus erit congregationi; neque integra fratrum diversoria accedet, sed delegata in exteriore corte cellula perfruetur; ubi omnem sinceriter exerceat obedientiam. Hospitibus sive peregrinis stramina comportabit, aquam calefaciens pedibus, et omnia humiliter ministeria exercebit, fascemque lignorum suo quotidie dorso ferens hebdomadariis tribuet. Atque ita in omni penuria et utilitate subactus, expleto anno probatus moribus, et laboribus elimatus, percepta in ecclesia benedictione, fratrum societati donetur; unique decano delegetur cunctis bonorum operum exercitiis edocendus. Quod si quilibet conversus bonis ac puris moribus enitens, abbatis vel aliorum fratrum spiritualium fuerit judicio comprobatus, pro merito et puritate suae conscientiae celerius poterit fratrum consortiis misceri, secundum quod abbatis vel fratrum optimorum censuerit deliberatio faciendum.

CAPUT XXII. De professione conversi. Omnis conversus cum ad coenobium venerit, seque suscipi postulaverit, confestim in conspectu totius congregationis adductus, sciscitabitur ab abbate utrum liber, an servus, utrum bona et spontanea voluntate, an fortasse qualibet compulsus necessitate, converti voluerit. Cumque ejus spontaneam ad conversionem praeviderit existere voluntatem, neque quolibet eum conditionis nexu astrictum esse perspexerit, accipiet pactum ejus, omnem suae professionis continens originem. In quo etiam ita se idem convertens alligabit, ut omnia se instituta coenobii mente devota profiteatur implere, nec ea ullo unquam tempore violare, neque a districtione coenobii, quam expetiit, polliceatur ullatenus evagari. Cumque hac se professione astrinxerit, subjiciatur supradictis, per bonorum operum industriam quandoque Domino placiturus.

CAPUT XXIII. De primi conversione. Qui prius in monasterio conversus fuerit, primus ambulet, primus sedeat, primus eulogiam accipiat, primus communicet in ecclesia, prior loquatur, cum interrogantur fratres pro aliqua quaestione, prior psalmum dicat, in choro primus consistat, hebdomadam primus faciat, manum in mensam primus extendat. Nec aetas sola inter fratres requirenda, sed conversatio est, et laboris studiique propositum. Unde et haec discretio senioris est praestolanda, ut quem quomodo erga Dei amorem cultumque ferventem viderit, sic honoret. Non enim generis dignitas, aut rerum opulentia, quam quisque habuit in saeculo, vel aetatis grandaevitas exquirenda; sed vitae rectitudo, et ardentissimae fidei merita debent esse pensata. Ille enim potior, qui Deo proximior, judicandus est. Monachi in monasterio sancte et pudice atque honeste viventes persistant; laici foris abbatis vel praepositi mandata peragant.

( Duo postrema capita in Mss. desiderantur. )

Ritorno alle "Regole monastiche e conventuali"

Ritorno alle "Regole ispaniche"

01 novembre 2015                a cura di Alberto "da Cormano"               alberto@ora-et-labora.net